گروتسک در نقاشی و ادبیات

گروتسک (Grotesque) واژه ای ایتالیایی و نوعی سبک، مفهوم و اصطلاح در مجسمه سازی، هنرهای تزیینی، نقاشی، طراحی، معماری، هنرهای نمایشی، زیبایی شناسی و ادبیات به شمار می آید. در گروتسک می‌توان ناهنجاری، عجیب و عبث بودن، خنده‌دار، وحشت و بیش از همه عنصر خیال را یافت.

گروتسک، ناهنجار است، زیرا حقیقت را تحریف کرده و از شکل می‌اندازد تا محتوای آن را هیولاگونه ساخته، به آن برجستگی داده و به نمایش‌ بگذارد. در جوهرش، عجیب و غریب است چون به گونه ‌ای غافل‌گیر کننده از مرز آن چه که عادی است، درمی ‌گذرد و در عین خنده‌دار بودن، وحشت‌ آفرین است.  گروتسک ابتدا در نقاشی مورد استفاده قرار می‌گرفت و خیلی بعد به دیگر عرصه‌های هنری راه یافت و با همین تلفظ وارد زبان‌های فرانسه، انگلیسی، آلمانی و فارسی شد.

داستان «مسخ» کافکا که پیشتر به نقد و بررسی آن پرداخته شد، بهترین نمونه برای نشان دادن گروتسک در ادبیات است.

گروتسک نقاب از ظاهر انسانی که برای خود ساخته ایم بر می دارد و حیوانیت درون را آشکار می کند و از همین روست که انسان با دیدن خود واقعی خود هراسان به فکر فرو می رود. در گروتسک خنده در گلو خفه می شود و بر  لب می ماند و مخاطب از خود می پرسد آیا این چهرۀ واقعی من است؟

پس می توان گفت:

"هدف گروتسک خنداندن نیست بلکه واداشتن به تفکر است"